Een speurtocht in onbekend Canada

Jolanda kreeg ooit een vergeeld pocketboek van haar moeder. Dodemansvallei – een speurtocht in onbekend Canada, heette het. Leuk voor ons om te lezen, moet ze gedacht hebben. Niet om na te doen natuurlijk. Dat liep allemaal wat anders.

Het boekje beschrijft de avonturen van de auteur Patterson die in de jaren dertig van de vorige eeuw met zijn kano de South Nahanni River exploreerde ver in Canada’s Northwest Territories. Een mysterieus land met de ruige Mackenzie Mountains, duizend meter diepe canyons, rivieren, woeste stroomversnellingen, een verdwenen indianenstam, vermoorde goudzoekers, beren en elanden. Het vervolg laat zich raden.

De roep van de wildernis

In 1994 was het zover en bonden we in Fort Liard onze kano op de drijver van een Cessna-watervliegtuigje dat ons honderden kilometers verder aan de loop van de Nahanni afzette. Alleen al de vlucht met het watervliegtuig was een indrukwekkende gebeurtenis. Onder ons door schoven eindeloze naaldwouden, wilde bergketens en ongetemde rivieren. Ongerept en zelden door mensenvoeten betreden. Het was de opmaat naar een maand lang zwerven door het land waar we een jaar lang over gedroomd hadden. Hoewel we geen goud vonden en niet door wilde indianen werden bedreigd, liet de overweldigende indruk van dit woeste land ons niet los en in de daaropvolgende jaren ondernamen we regelmatig tochten en expedities in het noorden van Canada en Alaska.

Grootschalige exploraties

In 2003 besloten we terug te keren naar de South Nahanni. Ook nu vlogen we naar het beginpunt, maar het land dat onder ons door schoof was veranderd. Om de paar kilometer doorsneden brede sporen en kaal gehakte stroken de bossen en toendra. Het waren de littekens van grootschalige exploraties naar olie, gas en andere natuurlijke rijkdommen. Het was hetzelfde land, maar het voelde vreemd, anders, stukgemaakt.

In 2010 ondernamen we weer een grote tocht in Canada. Het werd 1300 kilometer te voet en per kano dwars door de Yukon Territories. In het voetspoor van de goldrush van 1898 klommen we vanuit Alaska over de Chilkoot Trail, we voeren de Yukon River af naar het goudzoekersstadje Dawson City en trokken lopend verder naar het noorden, dwars door de Ogilvie Mountains. Het werd een weergaloos mooie en bij tijden bikkelharde overlevingstocht van bijna drie maanden.

De sporen van de goldrush verdwijnen langzaam maar zeker. Paden raken overwoekerd, blokhutten verrotten en storten in, en gezonken raderboten zakken weg in het rivierslik. Met de sporen van de tegenwoordige grootschalige mijnbouw, olie- en gaswinning zal dat niet lukken. Wegen worden aangelegd, met chemicaliën verontreinigd spoelwater wordt in de rivieren geloosd en olie- en gaspijpleidingen doorsnijden de migratieroutes van kariboes.

Het spanningsveld tussen het beschermen van de ongerepte wildernis en de grootschalige exploitatie daarvan werd het onderwerp van Klem. Mijn speurtocht in het noorden van Canada.